Kapitał obrotowy (zwany kapitałem pracującym) stanowi nadwyżkę aktywów obrotowych nad zobowiązaniami krótkoterminowymi:
KON = AKTYWA OBROTOWE – ZOBOWIĄZANIA BIEŻĄCE (krótkoterminowe)
Kapitał obrotowy netto jest to również ta część kapitałów stałych przedsiębiorstwa, która finansuje aktywa obrotowe, a nie finansuje aktywów trwałych: KON = KAPITAŁ STAŁY – AKTYWA TRWAŁE
Firmy muszą utrzymywać odpowiedni poziom kapitału obrotowego netto aby zapewnić właściwe relacje między tempem wzrostu firmy, jej sprzedaży a poziomem majątku obrotowego. Na przykład wzrost sprzedaży powoduje konieczność utrzymywania wyższego poziomu zapasów a to z kolei określa zapotrzebowanie na środki niezbędne do ich finansowania.
Odpowiedni poziom kapitału obrotowego netto pozwala uniknąć:
- wysokich kosztów pozyskania kapitału na finansowanie bieżącej działalności przedsiębiorstwa,
- strat wynikających z konieczności szybkiej sprzedaży majątku (nawet poniżej ich wartości) w celu pozyskania kapitału na bieżącą działalność firmy.
Strategie zarządzania wysokością kapitału obrotowego netto są dwie:
Konserwatywna:
- polega na utrzymywaniu wysokiego stanu aktywów obrotowych i niskiej wartości zobowiązań bieżących,
- w efekcie daje firmie wysoką płynność finansową, ale też obniża jej rentowność.
Agresywna:
- celem jest utrzymywanie niskiej wartości aktywów obrotowych w relacji do zobowiązań bieżących,
- skutkiem jest obniżenie płynności finansowej przedsiębiorstwa,
- w efekcie zwiększa się rentowność firmy.
W skład kapitału obrotowego wchodzą takie czynniki, które w przedsiębiorstwie pozostają przez okres krótszy od 12 miesięcy. Do podstawowych składników bilansu w części aktywa i drugiej literze (B aktywa obrotowe) wchodzą:
- Zapasy
- Materiały
- Półprodukty i produkty w toku
- Produkty gotowe
- Towary
- Zaliczki na dostawy
- Należności krótkoterminowe
- Należności od jednostek powiązanych
- Z tytułu dostaw i usług, w okresie spłaty:
- do 12 miesięcy
- powyżej 12 miesięcy (jest to wyjątek, co do zasady ujmowane są tu zasoby „żyjące” krócej niż 12 miesięcy)
- Inne
- Należności od pozostałych jednostek
- Z tytułu dostaw i usług, w okresie spłaty:
- do 12 miesięcy
- powyżej 12 miesięcy
- z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń
- dochodzone na drodze sądowej
- inne
- Inwestycje krótkoterminowe
- Krótkoterminowe aktywa finansowe
- w jednostkach powiązanych
- w pozostałych jednostkach
- Z tytułu dostaw i usług, w okresie spłaty:
- do 12 miesięcy
- powyżej 12 miesięcy
- środki pieniężne i inne aktywa pieniężne
- środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych
- inne środki pieniężne
- inne aktywa pieniężne
- Inne inwestycje krótkoterminowe
- Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.
Istnieje też pojęcie kapitału obrotowego brutto (KOB), które oznacza całkowitą wartość aktywów obrotowych przedsiębiorstwa. Stąd też pod pojęciem „kapitału pracującego” rozumie się często kapitał obrotowy netto.